Πώς μπορούμε να εξασφαλίσουμε την επιτυχία στο franchising; Ερώτημα διαχρονικό που απασχολεί και τις δυο πλευρές, σίγουρα πάντως ξεκινώντας μια συμφωνία franchise και τα δυο μέρη συμμετέχουν σε ένα σύστημα με κανόνες και υποχρεώσεις. Η αξιολόγηση και η γνώση όλων των παραμέτρων είναι κρίσιμο σημείο για την μετέπειτα θετική εξέλιξη, αρχίζοντας από το προσυμβατικό στάδιο μέχρι την υπογραφή της Σύμβασης Franchise αλλά και μετά από αυτή.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΣΤΕΦ. ΚΩΣΤΑΚΗ, Δικηγόρου στον ¶ρειο Πάγο, Νομικού Συμβούλου Franchise, συγγραφέα του βιβλίου Franchising, Νομική και Επιχειρηματική Διάσταση
Τα κριτήρια και οι προϋποθέσεις για επιτυχημένη και αποδοτική -και για τα δύο μέρη- συμφωνία franchise είναι από τα πρώτα στοιχεία που πρέπει να είναι ξεκάθαρα και σαφή και από την πλευρά του franchisor -δότης- και από την πλευρά του μελλοντικού συνεργάτη – franchisee -λήπτης. Ο κ. Δημήτρης Κωστάκης, Νομικός Σύμβουλος Franchise μας αναλύει τα βασικά σημεία στα οποία οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να εφιστήσουν την προσοχή τους.
Σε ποια σημεία οφείλει λοιπόν η κάθε πλευρά να επιστήσει την προσοχή της ώστε να οριοθετήσει τις υποχρεώσεις και παράλληλα να κατοχυρώσει τα δικαιώματά της;
Αρχικά θα αναφερθούμε στο λεγόμενο προσυμβατικό στάδιο ή στάδιο των διαπραγματεύσεων, κατά τη διάρκεια του οποίου τα μέρη της μέλλουσας να υπογραφεί σύμβασης πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα τα εξής σημεία:
Α. Ο Δότης πρέπει να προσέξει:
1. Την επιλογή των μελλοντικών ληπτών, έτσι ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος της εισόδου στο Δίκτυο Franchising ατόμων εντελώς ακατάλληλων και συνεπώς επικίνδυνων για τη συνοχή του δικτύου.
2. Τις υποσχέσεις που δίδει στους υποψήφιους λήπτες σχετικά με τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και την κερδοφορία του συστήματος και της επιχείρησης franchise, έτσι ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος της δημιουργίας λανθασμένων εντυπώσεων και της πιθανής έγερσης ένδικων αξιώσεων για υποσχεθέντα και μη πραγματοποιηθέντα αποτελέσματα.
3. Να μη συνάπτει ιδιαίτερες συμφωνίες με κάποιους λήπτες, οι οποίες αργά ή γρήγορα θα αποκαλυφθούν, με αποτέλεσμα να δυναμιτίσουν το καλό κλίμα του Δικτύου Franchise.
4. Να παρέχει στους υποψήφιους λήπτες όλες εκείνες τις αναγκαίες πληροφορίες και στοιχεία με βάση τα οποία αυτοί θα μπορέσουν να σχηματίσουν τεκμηριωμένη άποψη για το εάν πρέπει ή όχι να ενταχθούν στο συγκεκριμένο Σύστημα Franchise.
5. Να μην αποκαλύπτει ιδιαίτερα σημαντικά επιχειρηματικά απόρρητα στους υποψήφιους λήπτες, έτσι ώστε να αποφύγει τον κίνδυνο της πιθανής διαρροής τους σε ανταγωνιστές του.
Β. Ο υποψήφιος Λήπτης πρέπει να προσέξει:
1. Την επιλογή του συστήματος και δικτύου franchise στο οποίο θα ενταχθεί, έτσι ώστε να αποφύγει τον κίνδυνο της ένταξής του σε κάποιο ακατάλληλο για τις προσωπικές του ικανότητες σύστημα.
2. Την επιλογή του μελλοντικού του συνεργάτη, δηλαδή του Δότη, από την ορθότητα της οποίας εξαρτάται άμεσα το επαγγελματικό του μέλλον.
3. Να ελέγξει συστηματικά και με μεγάλη προσοχή το πληροφοριακό υλικό που θα του παράσχει ο Δότης, το οποίο πρέπει με επιμονή να ζητά ο υποψήφιος Λήπτης, έτσι ώστε να μην βρεθεί αργότερα προ δυσάρεστων εκπλήξεων.
4. Να εκτιμήσει με προσοχή τα οικονομικά δεδομένα του συστήματος πραγματοποιώντας συγχρόνως και μια δική του οικονομική μελέτη.
5. Να επικοινωνήσει με άλλους λήπτες του δικτύου, έτσι ώστε να επαληθεύσει τα στοιχεία που του έδωσε ο Δότης.
Στη συνέχεια και μετά την υπογραφή της Σύμβασης Franchise τα μέρη πρέπει να προσέξουν τα εξής κυρίως σημεία:
Α. Ο Δότης πρέπει να προσέξει:
1. Την κατά γράμμα τήρηση των συμβατικών του υποχρεώσεων, έτσι ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος καταγγελίας της σύμβασης από μέρους του Λήπτη.
2. Να δημιουργήσει κλίμα υγιούς συνεργασίας μέσα στο δίκτυο, έτσι ώστε να αποφύγει τον κίνδυνο της δημιουργίας «ομάδων» μέσα σε αυτό.
3. Να εξηγεί επαρκώς στους λήπτες τους λόγους για τους οποίους προβαίνει σε βελτιώσεις και αλλαγές στο σύστημα, έτσι ώστε αυτοί να τις εφαρμόζουν συνειδητά και επιτυχημένα.
4. Να φροντίζει ώστε το προσωπικό υποστήριξης του δικτύου να εξυπηρετεί άμεσα και ικανοποιητικά τους λήπτες.
5. Να διοικεί και διαχειρίζεται με ορθό τρόπο το δίκτυο, έτσι ώστε να αποφύγει τον κίνδυνο της δημιουργίας στρεβλώσεων μέσα σε αυτό.
6. Να εκπαιδεύει σωστά και διαρκώς τους λήπτες, έτσι ώστε να μην μπορούν να ισχυρισθούν ότι αφέθηκαν στην τύχη τους.
7. Να ανανεώνει και βελτιώνει το Σύστημα Franchise, έτσι ώστε να διατηρείται συνεχώς ανταγωνιστικό.
8. Να τηρεί την αρχή της ίσης μεταχείρισης των ληπτών του δικτύου.
B. Ο Λήπτης πρέπει να προσέξει:
Την πιστή τήρηση των συμβατικά συμφωνηθέντων, έτσι ώστε να αποφύγει τον κίνδυνο της καταγγελίας της συμβατικής σχέσης εκ μέρους του Δότη.
Να ενημερώνει διαρκώς το δότη για τις αλλαγές στις καταναλωτικές τάσεις της τοπικής αγοράς, έτσι ώστε να καθίσταται δυνατή η άμεση προσαρμογή του συστήματος franchise σε αυτές.
Να μη λησμονεί ότι ο Δότης είναι αυτός που δημιούργησε το σύστημα και δίκτυο franchise και συνεπώς είναι εκείνος που λαμβάνει τις κρίσιμες αποφάσεις για όλα τα σοβαρά θέματα που το αφορούν.
Κάτω από ποιες προϋποθέσεις και συνθήκες ο franchisee μπορεί να διασφαλίσει αποκλειστικότητα περιοχής; Πώς οριοθετείται μέσα από τη σύμβαση συνεργασίας;
Στο παράδειγμα μιας συμφωνίας δικαιόχρησης (Franchise) που περιλαμβάνεται στις Κατευθυντήριες Γραμμές του Κανονισμού 330/2010 αναφέρεται, μεταξύ άλλων, και η δυνατότητα επιβολής στον Δότη της υποχρέωσης αφενός να μην ορίζει άλλο Λήπτη στην περιοχή που παραχώρησε προς εκμετάλλευση με τη Σύμβαση Franchise και αφετέρου να μην εκμεταλλεύεται ο ίδιος κατάστημα λιανικής πώλησης των συμβατικών προϊόντων στην περιοχή αυτή (ρήτρα αποκλειστικότητας περιοχής). Ο περιορισμός αυτός που τίθεται στον Δότη παρέχει κίνητρα στους Λήπτες να επενδύσουν στο Σύστημα Franchise και, ακόμη και αν δεν είναι απαραίτητος, τουλάχιστον βοηθά στη διαφύλαξη της κοινής ταυτότητας του Δικτύου Franchise. Η ρήτρα αυτή είναι η λεγόμενη «ανοικτής εδαφικής αποκλειστικότητας», με την έννοια ότι δεν αποκλείει το δικαίωμα του Δότη να πωλεί τα συμβατικά προϊόντα σε άλλους μεταπωλητές εκτός της παραχωρηθείσας συμβατικής περιοχής, μετά από σχετικό αίτημά τους, οι οποίοι στη συνέχεια μπορούν νόμιμα να τα μεταπωλούν στην περιοχή του Λήπτη (παράλληλες εισαγωγές).
Βέβαια, ο Δότης έχει τη δυνατότητα, την οποία και περιλαμβάνει πολλές φορές στη Σύμβαση Franchise, να προβλέψει ότι στην περίπτωση που κρίνει απαραίτητη, μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα, τη λειτουργία και δεύτερου καταστήματος στην παραχωρηθείσα στον Λήπτη περιοχή, να ανοίξει και λειτουργήσει είτε ο ίδιος είτε άλλο πρόσωπο της επιλογής του το 2ο κατάστημα, υπό την προϋπόθεση όμως ότι θα αρνηθεί να το ανοίξει και λειτουργήσει ο Λήπτης.
Στη Νομολογία με την Απόφαση 252/1995 της Επιτροπής Ανταγωνισμού (Ε.Α) κρίθηκε ότι η ρήτρα εδαφικής προστασίας συνιστά αρχικά περιορισμό του ανταγωνισμού, δεδομένου ότι έχει ως συνέπεια τον καταμερισμό των αγορών μεταξύ δότη και λήπτη ή μεταξύ των ληπτών και κατ’ακολουθία περιορίζει τον ανταγωνισμό μέσα στο δίκτυο franchise, όμως είναι αναγκαία για να πεισθεί ο λήπτης να αναλάβει τον κίνδυνο της ένταξής του στο δίκτυο.
